Córka poety, matka informatyki

Pierwsza programistka komputerowa – tak o Adzie Lovelace mówią współcześni historycy. Jej losy były burzliwe. Niechciane dziecko George’a Byrona, wybitnie uzdolniona matematyczka, pod koniec krótkiego życia poświęciła się hazardowi i pseudonaukowej teorii frenologicznej, przez co została niemal wyklęta z towarzystwa

Niemal każdy zna lorda George’a Gordona Byrona – brytyjskiego pisarza i dramaturga epoki romantycznej. Najbardziej wsławił się powieścią poetycką „Giaur”. 10 grudnia 1815 roku na świat przyszła jego córka, której dał na imię Ada. Byron był zawiedziony. Liczył na narodziny syna. Małżeństwo rodziców Ady było burzliwe. Jej matka opuściła George’a Byrona, a on sam miał już nigdy nie ujrzeć na oczy córki. Dodajmy, że dziewczynka również nie wiedziała, kim był i jak wyglądał jej ojciec. Portret Byrona znajdował się wprawdzie w domu jej matki, ale był zakryty zielonym płótnem do 20. urodzin Ady. Życie nie rozpieszczało małej Ady, która zachorowała na odrę, co poskutkowało częściowym paraliżem, z którego przez długi czas wychodziła. W wieku 17 lat została zaprezentowana towarzystwu podczas balu. Szybko zyskała rozgłos ze względu na urodę oraz niepospolitą inteligencję. Rzeczywiście, Ada bardzo dbała o wykształcenie. Była pod wielkim wrażeniem swojej prywatnej nauczycielki – Mary Somerville.

Szczególny nacisk w edukacji dziewczyny kładziono na matematykę. Nie był to przypadek. Matka Ady pragnęła, by jej córka była przeciwieństwem ojca – niepoprawnego romantyka. 

Nawet dawny przyjaciel George’a Byrona, ujrzawszy Adę na jednym z balów, stwierdził: „miała w sobie cząstkę swojego ojca, uwidaczniała się ona zwłaszcza, gdy zaczynała rozmowę”. 

W 1835 roku Ada wyszła za mąż za barona Williama Kinga. Mieszkała w Londynie, ale wyjeżdżała także do swojej wiejskiej rezydencji w Szkocji. Została matką, ale nigdy nie przerwała kariery naukowej. 

W 1833 roku poznała Charlesa Babbage’a – przyjaciela swojej prywatnej nauczycielki, naukowca i twórcę jednego z prototypów komputera. Babbage skonstruował maszynę różnicową, która potrafiła wyliczać automatycznie m.in. funkcje logarytmiczne i trygonometryczne. Ada była zafascynowana potężną maszyną złożoną z setek kół zębatych, która potrafiła wyliczyć szybko to, co człowiekowi zajmowało długie godziny. 

W 1840 roku rozpoczęła pracę nad artykułem poświęconym nowej maszynie projektowanej przez Babbage’a. Dołączyła do niego tabele, w których opisała metodę obliczania liczb Bernoulliego za pomocą maszyny. Stworzyła specjalny algorytm umożliwiający te obliczenia, co uznaje się obecnie za pierwszy program komputerowy. Tak naprawdę artykuł i program komputerowy pozostały czystą teorią, ponieważ nowy „komputer” Babbage’a nigdy nie powstał. Szybko pojawiły się osoby, które kwestionowały algorytm Ady. Współcześni uważali, że kobieta nie była w stanie tego dokonać i została zaledwie „twarzą” pomysłu Babbage’a. Uważano, że matematyk chciał wykorzystać jej urodę, kontakty i pozycję. 

Historia matematyczki nie zakończyła się zbyt dobrze. W latach 40. XIX wieku posądzano ją o romanse. Zaczęła również staczać się w świat hazardu. Próbowała wykorzystać umiejętności matematyczne do wygrywania. W 1851 roku stworzyła także nieformalną spółkę, której celem było opracowanie uniwersalnego modelu wygrywania. Eksperyment zakończył się potężnymi długami sięgającymi dziesiątków tysięcy funtów. 

Zaczęła także zbaczać z torów nauki głównego nurtu. Studiowała frenologię. Była to teoria, która głosiła, że kora móz-

gu jest podzielona na ośrodki odpowiadające za nasze charaktery i wygląd. Frenolodzy badali ludzkie czaszki, mierzyli je, dochodząc do dziwnych wniosków. Frenologia stała się końcu jednym z fundamentów ideologii rasistowskiej. Ada w 1844 roku miała zwierzyć się swojej koleżance: „chcę stworzyć matematyczny model tego, jak powstają w mózgu emocje i uczucia”. 

Zmarła w wieku 36 lat. Dodajmy, że identycznego wieku dożył jej ojciec. Przyczyną zgonu był rak szyjki macicy. W ostatnich dniach życia odwrócił się od niej mąż, kiedy wyznała mu pewną tajemnicę. Do dziś nie wiemy, czego ona dotyczyła, ponieważ wszelkie prywatne notatki Ady spalono. 

Ada Lovelace spoczęła w grobie tuż obok swojego ojca.

Piotr Wołyński