Z Kowalewa do Rosji

Claas Epp był menonitą, który urodził się w Kowalewie, a zasłynął z prowadzenia misji osiedleńczej Niemców w Rosji

Claas Epp urodził się 1 stycznia 1803 roku w Kowalewie. Miasto było wówczas pod zaborem niemieckim. Ojciec Claasa był właścicielem ziemskim i Menonitą. Menonici to jedno z wyznań chrześcijańskich. Od katolików różnią się w wielu kwestiach. Nie mogą używać broni, ich pastorów wybierają wierni, a chrzest przyjmuje się dopiero po ukończeniu 14 lat, gdy jest się świadomym wiary. W Polsce menonicie, zwani czasem Olędrami, pojawili się już w XVI wieku. Sprowadzano ich, ponieważ byli pracowici i charakteryzowali się wysoką kulturą rolną. Potrafili odzyskać do rolnictwa ziemie uznawane za bagna i nieużytki. Menonici od samego początku lubili osiedlać się w nowych miejscach, szukać nowych terytoriów, które mogliby nazwać domem. 

Mało wiemy o dzieciństwie Claasa Eppa. W 1818 roku, jako młodzieniec, ukończył szkołę ewangelicką w Kowalewie z wynikiem celującym. W 1825 roku ożenił się z Margaret Klassen Związek był szczęśliwy, a małżonkowie doczekali się aż 13 dzieci, w tym 11 synów. Niestety, większość zmarła w dzieciństwie. Epp był znany ze swoich umiejętności przywódczych. Został nawet wybrany sołtysem wsi Fürstenwerder. 

W 1850 roku Claas Epp wyruszył do Rosji, by poszukać nowych terytoriów do osiedlenia się dla menonitów. Od carskich urzędników uzyskał nawet przywilej zwolnienia z płacenia podatków przez pierwszych kilka lat po osiedleniu. Był to eksperyment. Niemcom przekazano tereny nad Wołgą nieopodal miasta Saratow. Miało tam powstać 10 wsi. Eksperyment powiódł się, a Claas wystarał się u cara Aleksandra II o pozwolenie na sprowadzenie kolejnych 100 niemieckich rodzin. W 1859 roku powstała następna sieć wiosek niemieckich nazwana Alexandertal, na cześć cara, który pozwolił Niemcom tam zamieszkać. Epp zakupił osobiście kawałek ziemi dla siebie. Założył we wsi cegielnię. Na początku osobiście zarządzał także kolonią. Tworzył szkoły, w których zakazywano kar cielesnych. Była to nowość, ponieważ w tamtych czasach szkoły niemieckie słynęły z dyscypliny wbijanej uczniom trzcinowym kijkiem. 

Po pewnym czasie wycofał się z życia publicznego i żył w swoim domu. W 1873 roku został wdowcem. Cierpiał na reumatyzm.  Zmarł w 1881 roku w swojej niemieckiej i zarazem rosyjskiej wsi. Pozostawił po sobie syna Claasa Eppa juniora, który został pastorem i wielu uważało go za bardzo podobnego charakterem do ojca. Menonickie wsie w Rosji przetrwały do II wojny światowej. Kiedy Hitler najechał ZSRR, Stalin nakazał wysiedlić mieszkańców do Kazachstanu.
 

(pw)